دلیل افشای حادثه خمینی شهر گروهی بودن آن بود وی انحرافات را فردی یا گروهی عنوان کرد و افزود: خطر اجتماعی انحرافات فردی کمتر است و نیاز به زمان بیشتری برای افشا شدن دارد و دلیل افشای حادثه خمینی شهر گروهی بودن آن بود، چرا که اگر این اتفاق فردی بود کمتر نبض اجتماع دچار تحریک و اضطراب می شد. این جامعه شناس اظهار کرد: عمر تخلفات گروهی در مقایسه با تخلفات فردی پایین تر است، ولی خطرات آن برای جامعه بیشتر است، افراد در جمع دوستان و اطرافیان خود احساس تنهایی و مسؤولیت نمی کنند و به همین خاطر در جمع افراد منحرف یک نیروی جمعی و یک قدرت بزرگتر تخریبی وجود دارد. این نیروی تخریب احساس فردی افراد گروه را پایین می آورد و افراد احساس می کنند در هر اتفاقی با یکدیگر شریک هستند که همین امر کمک می کند افراد بی پروا و بی گدار عمل کنند. وی با بیان اینکه در جامعه شناسی دو ویژگی هم بستگی رفتاری وجود دارد، گفت: روحیه همکاری جوانان بیشتر از سایر افراد جامعه است، در حالی که در جوامع غربی افراد کمتر به یکدیگر اعتماد می کنند، چراکه روحیات جامعه صنعتی بر آنها حاکم است. این جامعه شناس معتقد است گروه های کج رو در جوامع مختلف و کشورهای جنوب غربی آسیا بیشتر است، چراکه رفتارها کج اندیشی به صورت گروهی است. افرادی که از انحرافات اولیه خارج و حرفه ای می شوند، سابقه کیفری پیدا می کنند، چون این افراد با هم در ارتباط بوده و احساس می کنند تنها نیستند. این افراد از افراد طبیعی جامعه فاصله می گیرند و به انحرافات جمعی کمک می کنند. در این حادثه نیز افراد با هم ارتباط داشته اند. طولانی شدن روند دادرسی به نفع مجرم است معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اصفهان نیز معتقد است، وقتی افراد به انجام انحرافات اولیه عادت می کنند، سابقه دار و در گروه هایی قرار می گیرند که در آنها نیز موارد مشابه انحرافاتی وجود دارد و همین امر باعث می شود افراد احساس و ارتباط نزدیکی با هم داشته باشند. رحیمی با بیان اینکه کنترل و نظارت بر افرادی که دارای سابقه کیفری هستند نیاز به اقدامی همه جانبه و فرهنگی دارد، اظهار کرد: در جوامع سنتی معمولا تصور بر این است که زنان باید به شدت محدود شوند و مردان به دلیل اینکه امکان خطر نسبت به آنها وجود ندارد باید آزاد باشند، ولی اعتقاد به هریک از این نظرات چه آزادی بی قید مردان و چه محدودیت بیش از حد زنان منجر به وقوع چنین حوادثی در جامعه می شود که برای پیشگیری از جرایم باید اقدامات فرهنگی و اجتماعی صورت گیرد. وی افزود: در همین راستا معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری برنامه افزایش هزینه های ارتکاب جرم را در دستور کار خود قرار داده است. مثلا در پرونده های تجاوز به عنف با افزایش هزینه های ارتکاب جرم، سعی در کاهش انگیزه ارتکاب جرم را پیگیری می کنیم.
این استاد دانشگاه در پاسخ به سوال ایسنا در خصوص تاثیر عامل بی حجابی در بروز چنین حوادثی تصریح کرد: بر اساس دیدگاه مکتب مبادله، ارتباطات مثل دو کفه ترازو است که برای حفظ تعادل باید وزن هر دو طرف به یک اندازه باشد، ولی تعابیر افراد از هنجارها، سمبل ها و نمادهای اجتماعی متفاوت است و افراد نمادهایی متفاوت با سمبل ها، پوشش ها، نگرش ها، گویش ها و ... در جامعه هستند.
ایروانی افزود: در مکتب مبادله، تعادل کفه های ترازو و انسان ها با نمادها، سمبل ها و ... در فضای پدیدار شناختی معنا پیدا می کند، به طوری که حجاب کم خانم ها در فضای شهری امری عادی است ولی در شهرهای کوچک و روستاها ممکن است فرد به عنوان بدحجاب شناخته شود. پس در فضای فرهنگی مختلف، معنای متفاوتی از وزن و اعتبارات سمبلی وجود دارد و در حادثه خمینی شهر نیز این مسئله نمود دارد و حاکی از آن است که فضای فرهنگی و اجتماعی خمینی شهر پذیرش این موضوع را ندارد.
این جامعه شناس تصریح کرد: از دیدگاه مکتب مبادله و پدیدار شناختی در اجتماعاتی که در مرحله پایین تری از فرهنگ و اجتماع قرار دارند، در برخورد با پدیده هایی هم چون بدحجابی این گونه رفتار می کنند که زنان بد حجاب خود تمایل به ارتباط دارند.
ایروانی گفت: در حادثه تجاوز خمینی شهر ممکن است این عامل باعث تحریک متجاوزان شده باشد چراکه خرده فرهنگ ها و شرایط اجتماعی منطقه قادر به پذیرش آن نبوده است و عواملی همچون افزایش بیکاری و میزان ناسازگاری میان زن و مرد، ایجاد شکاف میان نسل ها، ورود به دنیای ارتباطات و تکنولوژی نه تنها در اجتماعی شدن افراد موثر بوده بلکه در وقوع چنین حوادثی نیز تاثیرگذار است.
وی یادآور شد: تنها فرهنگ مردم منطقه در وقوع این حادثه موثر نیست، چراکه جامعه دارای خرده ساخت های اجتماعی و فرهنگی مختلفی است و باید به تمام عوامل موثر در ایجاد حادثه توجه کرد و ترکیب این عوامل با یکدیگر موجب بروز حوادثی همچون خمینی شهر، کاشمر و گلستان شده است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: در بیشتر کشورها تحصیلات و آموزش عالی موجب نزدیک تر شدن افراد خانواده و استحکام روابط آنها با یکدیگر می شود، در حالی که در کشور ما تحصیلات و آموزش عالی نه تنها موجب استحکام روابط خانواده نمی شود، بلکه موجب ضعف بنیان های خانوادگی و ناسازگاری اخلاقی می شود.
ایروانی اضافه کرد: برنامه ریزان کشور با افزایش سطح آموزش عالی و تحصیلات درصددند آسیب های مسائل فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی و ... کاهش پیدا کند اما این امر در عمل نتیجه ای معکوس داشته است. براساس دیدگاه مکتب کارکردگرایی، هر نهاد اصلی و فرعی اجتماعی اهداف مثبتی را دنبال می کند ولی این نهادها در کنار کارکردهای مثبتی که دارند، کارکردهای پنهان و منفی نیز دارند که مورد خواسته تاسیس کنندگان آنها نیست.
وی ادامه داد: کارکردهای منفی توسعه مراکز آموزشی از ابتدا مورد توجه برنامه ریزان کشور نبوده است. افراد تحصیلکرده دارای توانایی های بیشتری در مقایسه با دیگر افراد جامعه هستند و در صورت ناراضی بودن از شرایط جامعه و ... برای جامعه خطرآفرین می شوند، چرا که این افراد برای ورود به راه های غیرمجاز آگاه تر و توانمندتر شده اند.
این جامعه شناس با بیان اینکه در حال حاضر هماهنگی میان نهادهای اجتماعی وجود ندارد، افزود: خانواده ها فرزندان را به روش خود و مراکز تربیتی و آموزشی به گونه ای دیگر تربیت می کنند و بر همین اساس افراد با نگرش های مختلف، در فضاهای متفاوت جامعه قرار می گیرند و همین امر موجب سردرگمی هنجاری افراد جامعه می شود.
ایروانی بر لزوم هماهنگی میان نهادهای خانواده، اجتماع، نهاد اقتصاد، نهاد آموزش و مذهب تاکید و عنوان کرد: اعتقادات مذهبی مردم نسبت به زمان قبل از انقلاب اسلامی و مشروطیت تغییر کرده است. در بعضی از جوامع دیگر سنت ها به صورت پویا و زنده به دست جوانان رسیده است ولی در کشور ما این گونه نبوده است.
مفاهیم دینی به زبان جدیدتر ارایه شود
وی با بیان اینکه شرایط اجتماعی شدن افراد با یکدیگر متفاوت است، خاطرنشان کرد: نگرش نسل امروز به ارزش های دینی و مذهب با نسل گذشته متفاوت است و اشخاص واگرا بیشتر نسبت به ارزش های جامعه منتقد هستند، به طوری که این افراد از نسل همگرا و سنت گرا فاصله گرفته اند. درحال حاضر شکاف بین نسل ها زیاد شده است و با توسعه ارتباطات این شکاف در آینده بیشتر خواهد شد.
ایروانی با بیان این اعتقاد که نگرش نسل جدید به مفاهیمی که به روش حوزوی مطرح می شود مثل نگرش نسل گذشته صددرصد پذیرشی نیست و لازم است نهادی برای جلوگیری از کم رنگ شدن ارزش های دینی در جامعه ایجاد شود، تصریح کرد: برای پذیرش ارزش های دینی توسط جوانان، این ارزش ها باید به صورت مفاهیم علمی مطرح شود.
وی گفت: ضعف بنیان های دینی و کم رنگ شدن ارزش مذهبی در افزایش حوادثی همچون خمینی شهر تاثیرگذار است و باید برای پذیرش بیشتر نهاد دین در میان نسل جدید، مفاهیم دینی به زبان مدرن تر و جدیدتر ارائه شود.
این جامعه شناس دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر اظهار کرد: براساس دیدگاه تنازع، انسان همیشه درحال مبارزه است و واسطه هایی میان افراد و مبارزه وجود دارد که این واسطه در افراد مختلف تحصیل، اشتغال و ... است و اگرچه پیشرفت جامعه به مبارزه وابسته است، ولی باید این واسطه نیز درست انتخاب شود، چرا که اگر واسطه به درستی انتخاب نشود، افراد به شکل انحرافی مبارزه می کنند و با توجه به اینکه سن پرخطر پس از بلوغ و قبل از سی سالگی است، بیشتر اعتیاد و انحرافات در این سن اتفاق می افتد که در صورت وجود اشتغال و آموزش صحیح انحرافات به کمترین میزان می رسد.
ایروانی با بیان اینکه همه افراد دارای انحرافات اولیه هستند، گفت: افراد دورغ می گویند و از مقررات راهنمایی و رانندگی تخلف می کنند، ولی در این تخلف ها حرفه ای نشده اند و پس از مدتی احساس می کنند کار درستی انجام نداده اند، ولی وقتی انحرافات در افراد ثانویه می شود، تبدیل به عادت و یا منبع در آمد فرد می شود که گاهی این عادت ها رفتار جنسی است مثل چیزی که در حادثه اخیر می بینیم.
